Oprac. Lek. med. Dorota SZUMNY

1. Badanie wzroku przy użyciu „efektu po błysku”

Naukowcy wynaleźli łatwy i tani sposób kontrolnego badania wzroku u pacjentów z chorobami siatkówki. Wymuszenie iluzji wzrokowej, znanej jako „efekt po błysku” (twinkle-after effect, TAE) może dokładnie zidentyfikować lokalizację i wielkość ubytku pola widzenia u osób z chorobami siatkówki. Efekt po błysku jest „błyskiem”, który można zobaczyć w ślepym punkcie podczas spojrzenia w pusty ekran, po wcześniejszym wpatrywaniu się w szybko zmieniające się krzykliwe obrazy na ekranie, jak w rozstrojonym ekranie telewizyjnym.

Twórcy programu chcą udostępnić go szeroko na płytach DVD oraz on-line. Będzie to szczególnie przydatne dla pacjentów chorujących na jaskrę, retinopatię cukrzycową i zwyrodnienie plamki, u których wczesne wykrycie zmian w widzeniu wpływa na skuteczność leczenia. Zdaniem badaczy wielu ludzi rezygnuje z szukania pomocy u lekarza, gdy w polu widzenia rozwijają się ubytki, ponieważ ich mózg automatycznie kompensuje lub „wypełnia” powstałe braki. Każdy posiada plamę ślepą w rzucie tarczy nerwu wzrokowego, dlatego ten percepcyny proces „wypełniania” ubytków pola jest użyteczny u wszystkich osób niemających problemów ze wzrokiem i pozwala na uzyskanie kompletnego obrazu wzrokowego. Proces ten jednak może maskować utratę pola widzenia w chorobach oczu i opóźniać zgłoszenie się pacjenta do lekarza aż do wystąpienia poważnej utraty ostrości wzroku i trudności w poruszaniu się.

Tradycyjne badanie pola widzenia jest metodą drogą, wymagającą czasu i wykonywaną tylko w specjalistycznych gabinetach okulistycznych przez osobę przeszkoloną. Wyniki standardowego badania pola widzenia (mikroperymetrii) i TAE pokrywają się w 75%. TAE nie może zatem zastąpić stosowanego do tej pory badania, ale jego dostępność i łatwość wykonania może pozwolić pacjentom badać się samodzielnie w domu i wcześniej wykrywać zmiany w polu widzenia.

Schepens Eye Research Institute

www.schepens.harvard.edu

2. Fluocynolon w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki

Do tej pory FDA (Food and Drug Administration) nie zaaprobowała żadnego leczenia farmakologicznego w terapii cukrzycowego obrzęku plamki. Cały czas trwają badania nad lekami, które można by podawać doszklistkowo w tym stanie chorobowym.

Niezależna komisja DSMB (Data Safety Monitoring Board – Komisja Monitorowania Bezpieczeństwa Danych) donosi, że fluocynolon jest obecnie w trzeciej fazie badań klinicznych FAME (Fluocinolone Acetonide in Diabetic Macular Edema) w terapii cukrzycowego obrzęku plamki. Badanych jest obecnie ponad 900 pacjentów w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Europie i Indiach. Badanie ma trwać 36 miesięcy i ocenić skuteczność oraz bezpieczeństwo tego rodzaju leczenia. Środek podawany jest za pomocą małej wkładki do wstrzykiwań. Przy użyciu iniektora25 Glek można umieścić w ciele szklistym w sposób najmniej inwazyjny.

Alimera Science

www.medcompare.com

3. Krople oczne w leczeniu AMD

Firma OXiGENE, zajmująca się badaniami nad nowymi lekami w terapii chorób nowotworowych i chorób oczu, donosi o pozytywnych wynikach badań przedklinicznych nad kroplami ocznymi zawierającymi zybrestat. Środek ten mógłby okazać się skuteczny w leczeniu AMD i innych chorób oczu przebiegających z nieprawidłową neowaskularyzacją. W przeprowadzonych badaniach wykazano, że po podaniu go w kroplach ocznych osiąga stężenie terapeutyczne w siatkówce i naczyniówce.

Zybrestat to preparat zarejestrowany do leczenia anaplastycznego raka tarczycy, zaliczany do nowej grupy leków małocząsteczkowych – czynników niszczących naczynia (VDAs, vascular disrupting agents). Poprzez interakcje z białkami szkieletowymi komórek śródbłonka naczyń zybrestat selektywnie uszkadza układ naczyniowy guza, pozbawiając go tlenu i powodując śmierć komórek nowotworowych. W przeprowadzonych wcześniej badaniach klinicznych lek ten wykazywał silne, selektywne działanie przeciwko naczyniom guzów litych i skuteczność w leczeniu anaplastycznego raka tarczycy, raka jajnika i innych guzów.

Business wire

OXiGENE

www.medcompare.com

4. Tonometr przezpowiekowy

Firma BiCom wprowadziła na rynek USA tonometr mierzący ciśnienie wewnątrzgałkowe przez powiekę, niewymagający stosowania kropli znieczulających rogówkę. Jest to małe urządzenie, które badający trzyma w dłoni. Do tonometru dołączona jest także płyta DVD, opisująca całą procedurę krok po kroku, oraz fantom oka, na którym można przećwiczyć wykonanie testu.

Wynalazcy urządzenia mają nadzieję, że przyczyni się ono do zwiększenia częstości wykrywania jaskry, będącej często „cichym złodziejem wzroku”.

BiCOM

www.tonometerDiaton.com

5. Pierwsza w świecie operacja skrytoocza

Dwuletni chłopiec z Papui-Nowej Gwinei przeszedł pierwszą w świecie operację korygującą rzadką anomalię gałki ocznej. Skrytoocze (cryptophthalmos) to schorzenie wrodzone, w którym powieki nie zdołały się prawidłowo uformować i nie są rozdzielone.

Do tej pory opisanych zostało mniej niż 100 przypadków tej wady na całym świecie. Bez szybkiego leczenia w krótkim czasie prowadzi ona do całkowitej ślepoty.

Przed zabiegiem chłopiec nie mógł prawidłowo zamykać oczu, a jego rogówki były wyschnięte i ciężko uszkodzone. Operację, podczas której po raz pierwszy wykorzystano kombinacją dwóch technik operacyjnych, przeprowadził zespół australijskich lekarzy. Obecnie chłopiec ma nową, dobrze funkcjonującą powiekę lewego oka oraz prawidłową, nawilżoną powierzchnię wygojonej rogówki.

www.news.com.au

„Przegląd Okulistyczny” 2008, nr 1 (21)