Oprac. lek. med. Dorota SZUMNY

Wytyczne AAO – początkowe postępowanie w jaskrze pierwotnej otwartego kąta

Początkowy wywiad chorobowy

• wywiad dotyczący chorób oczu, chorób ogólnoustrojowych;
• wywiad rodzinny;
• ocena wpływu funkcji wzroku na codzienne życie i aktywność pacjenta;
• przegląd dotychczasowego postępu choroby.

Początkowe badanie fizykalne

• ostrość wzroku;
• źrenice;
• badanie przedniego odcinka przy lampie szczelinowej;
• ciśnienie wewnątrzgałkowe (z zapisaniem godziny, o której było mierzone);
• centralna grubość rogówki;
• gonioskopie;
• stereoskopowa ocena głowy nerwu wzrokowego i warstwy włókien nerwowych siatkówki;
• dokumentacja morfologii tarczy nerwu wzrokowego, najlepiej w kolorowej fotografii stereoskopowej lub komputerowych obrazach dających możliwość analizy;
• ocena dna oka (jeżeli to możliwe – przez rozszerzoną źrenicę);
• ocena pola widzenia, najlepiej za pomocą perymetrii statycznej.

Plan postępowania w przypadkach, w których zalecane jest leczenie

• należy ustalić początkowe celowe ciśnienie wewnątrzgałkowe co najmniej 20% niższe niż przed leczeniem, biorąc pod uwagę, że wysokość ciśnienia wiąże się z uszkodzeniem nerwu wzrokowego; im bardziej zaawansowane uszkodzenie, tym niższe powinno być ciśnienie wewnątrzgałkowe;
• w wielu przypadkach efektywnym leczeniem początkowym jest farmakoterapia;
• trabekuloplastyka laserowa stanowi alternatywną metodę leczenia początkowego;
• chirurgia filtracyjna bywa również właściwym postępowaniem początkowym;
• aby osiągnąć pożądany efekt leczniczy, należy wybrać sposób postępowania o maksymalnej skuteczności i najlepszej tolerancji.

Trabekuloplastyka laserowa – zabieg i opieka po jego wykonaniu

Należy się upewnić, że:

• pacjent będzie miał odpowiednią opiekę pooperacyjną;
• lekarz przeprowadzający zabieg wykonał przed nim przynajmniej jedno badanie i pomiar ciśnienia;
• wykonano przynajmniej jeden pomiar CWG w czasie 30–120 minut po zabiegu;
• badanie kontrolne będzie wykonane w ciągu 6 tygodni po zabiegu lub wcześniej, w zależności od stopnia uszkodzenia tarczy nerwu wzrokowego spowodowanego podwyższonym CWG.

Chirurgia filtracyjna – zabieg i opieka po jego wykonaniu

• należy się upewnić, że pacjent ma zapewnioną odpowiednią opiekę pooperacyjną;
• lekarz operujący powinien wykonać przynajmniej jedno badanie przed zabiegiem;
• badanie powinno się pierwszego dnia (w ciągu 12–36 godzin) i przynajmniej raz 2–10 dni po zabiegu;
• przy braku powikłań kolejne badanie kontrolne należy wykonać w ciągu 6 tygodni po zabiegu; jeśli wystąpią powikłania, częstość badań kontrolnych trzeba zwiększyć;
• po zabiegu należy stosować kortykosteroidy w kroplach ocznych, chyba że są przeciwwskazane
• jeżeli to konieczne, aby zwiększyć szanse długoterminowego sukcesu pooperacyjnego, należy zastosować dodatkowe leczenie.

Edukacja pacjenta

Należy:

• omówić rozpoznanie, ciężkość choroby, rokowanie, plan postępowania i prawdopodobieństwo, że leczenie będzie trwało do końca życia;
• pokazać, jak prawidłowo stosować krople do oczu – aby przez zamknięcie powiek i ucisk na kanaliki nosowo-łzowe po zakropieniu ograniczyć wchłanianie leku do krążenia ogólnego;
• zachęcić pacjenta do alarmowania lekarza prowadzącego o fizycznych i emocjonalnych zmianach, mogących pojawić się podczas leczenia farmakologicznego;
• poinformować pacjenta o przebiegu procesu chorobowego, celach interwencji zabiegowych, obecnym stanie zdrowia, ryzyku i korzyściach leczenia alternatywnego, tak aby mógł świadomie uczestniczyć w tworzeniu właściwego planu postępowania.